(Freudısm) S. Freud'un
görüşleriyle biçimlenen psikoloji ekolü. Buna göre yaşamın değişik
aşamalarında etkilenme biçimi değişse de özelde bireylerin etkinliklerinin,
genelde uygarlıkların oluşumunun itici gücü bastırılmış cinsel isteklerdir. Bu
çerçevede, kişiyi eyleme sevkeden sözkonusu cinsel enerjiye libido; ruhun haz
elde etme isteğine içben (İd); bu isteğin aklî manipülasyonlarla örgütlenmesine
ben (ego); sözkonusu manipülasyonlann toplumsal düzeyde kabul edilebilirliğine
de üstben (süperego) denmektedir. Örn. Cinsel istek içben'e, cinsel beraberlik
ben'e, evlilik de üstben'e karşılık gelmektedir. Bir başka deyişle Freudizme
göre ruhsal yapı id, ego ve süperego olmak üzere üç bölgeye ayrılır.
İçgüdülerin yeraidiğı bölge id; kişinin tüm düşünce ve davranışlarını
gü-düleyen bilinç alanı ego; bütün toplumsal, kültürel, ahlakî ve geleneksel
yasaklayıcı kuralların bulunduğu sansür bölgesi İse süperego'dur. İnsanın
sağlıklı yaşayabilmesi sözkonusu üç alanın birbiriyle uyumuna bağlıdır.
Uyuşmanın bozulması nevrozların ortaya çıkması demektir.
|
